Podniesienie atrakcyjności turystycznej regionu oraz zachowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego to cele projektu ?Dziedzictwo twórczości ludowej i artystycznej - kapliczki, krzyże, figury i obeliski w Gminie Stare Babice".

Celem projektu jest zdobycie i upowszechnienie informacji o walorach zabytkowych, historycznych i artystycznych obiektów małej architektury sakralnej oraz wypromowanie tych obiektów jako lokalnych atrakcji turystycznych. Ponadto, celem przedsięwzięcia jest podniesienie aktywności społeczności lokalnej poprzez dokumentowanie kultywowania miejscowych tradycji, wydarzeń związanych z w/w obiektami. Podniesienie wiedzy przez mieszkańców i turystów o historii i znaczeniu małych obiektów sakralnych w kulturze regionu będzie możliwe dzięki m.in. wykonaniu oznakowania tych obiektów oraz udostępnieniu interaktywnego spacerownika na stronie internetowej i wydaniu w przystępnej formie folderu - mapy prezentującego kapliczki, krzyże, figury i obeliski w Gminie Stare Babice.

Projekt polega na:

1.   Opracowaniu charakterystyki 50 -ciu obiektów wraz z rysem historycznym w formie pracy monograficznej.
2.   Opracowaniu kart adresowych obiektów z załącznikami i dokumentacją niezbędną do opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami.
3.   Wydaniu folderu - mapy w przystępnej formie dla turystów.
4.   Opracowaniu spacerownika z galerią zdjęć w formie elektronicznej.
5.   Oznakowaniu obiektów w formie tablic.
6.   Publikacji artykułów upowszechniających wiedzę o projekcie, w tym o w/w obiektach.

Czas trwania projektu - 07.2011 r.- 10.2012 r.

Wartość zadania 49 815 zł brutto, w tym dofinansowanie z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, Działanie 4.1 "Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju" z zakresu małych projektów - wg umowy 24 800 zł.

Wykonawcą części badawczej zadania - na zlecenie Gminy Stare Babice - była warszawska Fundacja Hereditas, organizacja pożytku publicznego, zajmująca się szeroko pojętą ochroną dziedzictwa kultury. W ramach realizacji powierzonego projektu wyznaczone z ramienia Fundacji Hereditas osoby przeprowadziły badania terenowe oraz wykonały dokumentację fotograficzną na obszarze lokalizacji obiektów¹.

Do trwałych efektów projektu ?Dziedzictwo twórczości ludowej i artystycznej ? kapliczki, krzyże, figury i obeliski w Gminie Stare Babice? należy m.in. niniejszy portal-spacerownik z galerią obiektów i przykładowymi trasami turystyczno-edukacyjnymi, a także folder Kapliczki, krzyże, figury i obeliski w Gminie Stare Babice z mapą i zaznaczonymi na niej cennymi dla obszaru obiektami twórczości ludowej i artystycznej. Ponieważ do celów projektu należało nie tylko upowszechnianie informacji w przedmiotowym temacie, ale także ? a może przede wszystkim ? ochrona lokalnego dziedzictwa, niezwykle ważnym elementem przedsięwzięcia było trwałe oznakowanie obiektów objętych działaniami odpowiednimi tablicami.

Na terenie Gminy Stare Babice napotkać można obiekty małej architektury z okresu od ok. poł. XIX w. (ok. 1860 r.) do czasów współczesnych (XXI w.). Systematyka małej architektury sprowadza się tu przede wszystkim do kapliczek architektonicznych, krzyży przydrożnych oraz głazów/obelisków pamiątkowych. Są to obiekty drewniane lub murowane, czasem wykorzystujące głazy, kamienie naturalne lub nieznacznie obrobione. Z materiałów spotykanych wśród obiektów na terenie Gminy Stare Babice wymienić trzeba zatem przede wszystkim drewno (kapliczki, krzyże), cegłę (ceramiczną, silikatową, klinkierową), kamień. Najczęściej spotykane wezwania obiektów ? maryjne. Majowy etap terenowych prac projektowych nałożył się w czasie z jedną z najpopularniejszych tradycji religii rzymskokatolickiej ? nabożeństwami majowymi. Przez cały miesiąc przy kapliczkach i figurach Matki Bożej gromadzą się grupy wiernych, śpiewając popularne lub znane tylko w miejscowej tradycji pieśni maryjne. Nabożeństwo majowe według mariologów sięga wieku XVIII, choć zdaniem niektórych badaczy jego rodowód jest znacznie starszy ? podobno już w V w. n.e. przy figurach Matki Bożej zbierała się miejscowa ludność, w celu wspólnego intonowania pieśni ku czci Matki Chrystusa. Na ziemiach polskich nabożeństwa majowe odnotowywane są od poł. XIX w. Jak się okazało, w Gminie Stare Babice tradycja grupowego śpiewania przy kapliczkach maryjnych jest do dziś bardzo silna. Dzięki uprzejmości zgromadzonych przy jednym z obiektów wiernych, przedstawiciele Fundacji Hereditas mogli wziąć udział w wieczornym nabożeństwie u stóp kapliczki.

Wszystkim osobom, które okazały pomoc osobom prowadzącym badania terenowe w ramach projektu i udzieliły informacji o poszczególnych obiektach, pragniemy w tym miejscu serdecznie podziękować. To także dzięki Państwu materiał dotyczący dziedzictwa twórczości ludowej i artystycznej Gminy Stare Babice został poszerzony o nieznane dotąd przekazy. Ponieważ pragniemy, aby niniejszy portal był stale uzupełniany i poszerzany o nowo pozyskiwane i odkrywane informacje, archiwalne zdjęcia i wszelkie materiały, gorąco zachęcamy wszystkie osoby dysponujące takimi informacjami do kontaktu z Urzędem Gminy Stare Babice.

Lokalizacja obiektów opracowana przez Daunpol Sp. z o.o., Wydawnictwo Kartograficzne, ul. Konarskiego 3, 01-355 Warszawa.

Projekt powstał z inicjatywy Pani Jolanty Stępniak, byłej zastępcy Wójta Gminy Stare Babice.
Wniosek o dofinansowanie projektu opracowala Beata Tuzimek pracownik Referatu Rozwoju i Promocji Gminy.

Nadzór nad realizacją projektu sprawuje Referat Planowania Przestrzennego. Zgłoszenia informacji uzupełniających, zdjęć i dokumentów dotyczących obiektów ujętych w projekcie można zgłaszać  na tel. (22) 722-90-04

¹ Badania terenowe, opracowanie tekstów, dokumentacja fotograficzna ? zespół w składzie: Anna Gola, Katarzyna Komar-Michalczyk, Michał Krasucki, Karolina Marcinkowska. Ponadto w spacerowniku wykorzystano zdjęcia udostępnione przez: Kazimierza Stecia - zdjęcia marmurowych tablic z kapliczki w Babicach Nowych oraz tablicy na obelisku babickim rynku, Sławomira Sumki- zdjęcie figury w Wojcieszynie, Ireneusza Fertnera zdjęcie kapliczki w Mariewie (okładka).